Co robię, aby pamiętać najcenniejsze informacje z książek: Metoda 4 Kroków

Czas czytania: 7 minut

Plan artykułu

• „Czytałem książkę 2 lata temu i już prawie nic nie pamiętam”
• Czym jest Metoda 4 kroków
• Korzyści jej stosowania
• Krok 1 – najciekawsze fragmenty opisuj własnymi słowami (na marginesie)
• Krok 2 – stwórz notatki z rozdziału
• Krok 3 – zrób selekcję najciekawszych treści 
• Krok 4 – podziel się z innymi

„Czytałem książkę 2 lata temu i już prawie nic nie pamiętam”

Nie raz stawałem w sytuacji, że po latach od przeczytania jakiejś książki, nie byłem w stanie przywołać z niej prawie żadnych cennych informacji. Wiedziałem, że była bardzo wartościowa, ale w sumie to tyle. Dlatego postanowiłem coś z tym zrobić.

Zacząłem świadomie podchodzić do pobierania i zapamiętywania z książek najcenniejszych informacji. Tak powstała Metoda 4 kroków, którą stosuję od jakiegoś czasu. Wykorzystuję ją podczas czytania nowych książek, a w międzyczasie odświeżam nią książki już przeczytane.

Czym jest Metoda 4 kroków

Metoda opiera się głównie na notowaniu, ale na 4-ech poziomach zaawansowania. Każdy krok to tak jakby kolejny poziom zaawansowania notatek. Można pozostać na 2 krokach, ale to właśnie zrobienie wszystkich 4 kroków zapewnia najwięcej korzyści. To od Ciebie będzie zależeć, ile kroków będziesz wykorzystywał w twoim notowaniu. Im więcej kroków wykonasz, tym więcej informacji zapamiętasz.

To jak zapamiętujemy wiedzę z książek, zależy od tego, co chcemy z tą wiedzą zrobić i ile jej chcemy ostatecznie posiąść. Inaczej będziemy zapamiętywać, czytając opowiadanie (praktycznie brak notatek), a inaczej książkę dotycząca naszej pracy czy studiów (notowanie wnikliwe). Ta metoda przyda się bardziej do tej drugiej opcji, czyli wtedy kiedy faktycznie chcemy pamiętać najcenniejsze kwestie z tego co przeczytaliśmy.

Jej poszczególne kroki są oparte o badania naukowe dotyczące efektywnej nauki. W trakcie artykuły będę także pokazywał podłoże teoretyczne wdrażanej metody.

Jednak zanim przejdziemy do szczegółowego opisu każdego kroku, pokaże Ci korzyści stosowania 4 krokowej metody. Oto kilka z nich:

Korzyści jej stosowania

1. Prowadzimy ciekawsze rozmowy

Czytanie zwiększa naszą wiedzę, przez co rozmowy z innymi osobami mogą dostarczać dużo radości dla Ciebie i osoby słuchającej.

2. Jesteśmy bardziej atrakcyjni dla innych 

Gdy więcej wiesz, ludzie traktują Cię jako osobę wartą poznawania i przebywania z tobą. Mądre czytanie i zapamiętywanie informacji może się także przekładać na ciekawsze kontakty w przyszłości. Ludzie często kolegują się lub przyjaźnią z osobami o podobnej wiedzy i na podobnym poziomie intelektualnym.

3. Możemy pomagać innym dobrą radą

Możemy pomagać innym czerpiąc z naszej wiedzy, nabytej podczas czytania.

4. Możemy pomagać innym, tworząc skuteczne produkty

Posiadanie wiedzy w danym obszarze pozwala nam stać się ekspertami w tej dziedzinie. Dzięki temu możemy tworzyć produkty, które pomagają innym, takie jak książki, kursy, czy usługi konsultingowe. Warto wspomnieć, że bez książek nie powstał by żaden z moich produktów.  Dla zobrazowania tematu zamieściłem listę książek, które pomogły mi stworzyć poszczególne książki i kursy:

Akademia Kreowania Nawyków: 

• Filozofia Kaizen – Robert Maurer
• Kształcenie Charakteru – M.Kreutz
• Mikro Nawyki – Bj. Fogg
• 7 nawyków skutecznego działania – Stephen Covey
• Atomowe Nawyki – James Clear
• Siła nawyku – Charles Duhigg

Produktywność Bez pośpiechu:

• Pracuj mniej i lepiej Michael – Bungay Stanier
• Deep work – Call Newport
• Nawyk samodyscypliny w pracy – Neil fiore 
• Zarządzanie czasem – Brian Tracy 

E-book: Czego Chcesz Naprawdę

• Pracuj mniej i lepiej – Tony Crabbe
• Cel I – Eliyahu M. Goldratt
• Antykruchość – Nassim Nicholas Taleb
• Koniec pracy – Taylor Pearson
• Eksperymentuj bez ograniczeń – Chris Sparks
• 4DX, czyli 4 Dyscypliny realizacji – Chris McChesney, Sean Covey, Jim Huling
• Lean Startup – Eric Ries
• 5 dniowy sprint – Jake Knapp, John Zeratsky, Braden Kowitz

Program Mentoringowy DayTrader LCT oraz książka Zawodowy Day Trader:

• Day Trading – Joe Ross
• Zasady – Ray Dalio
• Trading Manual – Joe Ross
• Naked trading – Alex Nekritin
• Sekrety Tradingu krótkoterminowego – Larry Williams
• Dynamic Trading – Robert Miner
• Uniwersalne zasady spekulacji – Brant Penfold
• Inside Bar – M. Goliński
• Street Smarts – Linda Raschke & Larry Wiliams
• Droga Żółwia – Curtis M. Gaith
• Umysł Łowcy – Izabela Górecka i Rafał Glinicki
• Psychologia skutecznego tradingu – Steve Ward
• Mistrzowie rynków Finansowych – J. D. Schwager
• Mental Edge – Leszek Badurowicz
• Pułapki myślenia – Daniel Kahneman
• Trader Doskonały – V. Tharp
• Strategie szachowych mistrzów – Michał Kanrakiewicz

Jeżeli już dowiedzieliśmy się o 4 nieoczywistych korzyściach, jakie daje nam zapamiętywanie informacji, możemy zastanowić się, jak robić to najlepiej i najefektywniej. 

Dlatego w następnym punkcie artykułu opiszemy sobie każdy krok z osobna.

Krok 1 – najciekawsze fragmenty opisuj własnymi słowami (na marginesie)

Zapisuj swoimi słowami na marginesach kwestie, które cię zaciekawiły. Dodatkowo zaznaczaj je klamerką lub podkreślaj (na grafice poniżej załączyłem przykładowe 2 strony z książki 7 Nawyków Udanego Małżeństwa). To działanie wymaga od nas zastanowienie się “o czym ja się przed chwilą dowiedziałem” i zapisania tego w kilku słowach. To pytanie jest elementem metody szybkiej nauki: samo-testowanie, o której powiem więcej w dalszej części artykułu.

Wskazówka: wybieraj to co użyteczne dla ciebie i dla innych

Podczas robienia notatek, myśl od razu o tym, gdzie możesz wykorzystać daną wiedzę obecnie albo w przyszłości. Pokaże Ci kilka przykładów, w jaki sposób możesz myśleć o użyteczności:

• Jeżeli szukasz dziewczyny, to możesz z książek o relacjach zanotować przydatne informacje i wdrażać je w życie. W ten sposób osiągniesz szybciej swój cel.
• Jeżeli piszesz swoją książkę, zaznaczaj ten fragment, przy którym pomyślisz: „O! To mogę wykorzystać w drugim rozdziale mojej książki”. 
• Jeżeli chcesz, abyście razem ze swoją partnerką lepiej się komunikowali (np. mieli mniej napięć), zapisuj notatki z myślą o Twojej ukochanej. Po skończeniu książki możesz zrobić jej referat z notatek.
• Jeżeli prowadzisz firmę, możesz uznać, że jakaś informacja z książki przyda się twojemu wspólnikowi, aby był jeszcze lepszym współpracownikiem. Zaznaczaj to co może się przydać dla was obu.
• Jeżeli piszesz newsletter lub tworzysz filmy na YT to tak samo notuj to, co uważasz za przydatne dla Twojej społeczności. 

Jeżeli tak do tego podejdziesz, czytanie stanie się przyjemniejsze, bo będziesz mógł szybciej osiągnąć Twoje cele i pomóc innym szybciej osiągnąć ich cele. Te czyny zapewnią Ci niekończącą się radość płynącą za każdym razem, gdy będziesz coś czytał.

Krok 2 – stwórz notatki z rozdziału

Mały test dla chętnych po skończeniu rozdziału

Po skończeniu rozdziału zrób sobie mały test.

1. Zadaj sobie pytanie czego się dowiedziałeś. 
2. Potem sprawdź, co zapamiętałeś, a czego nie (przekartkuj rozdział, patrząc na notatki).

Ten proces opisany wyżej (samo-testowanie) jest jedną z najbardziej skutecznych technik nauki i zapamiętywania tego co się czyta (o czym będzie jeszcze później w tym artykule).

Przepisz najciekawsze informacje na początek lub koniec książki

Po zakończeniu testu stwórz spis najciekawszych treści na początku lub końcu książki, pisząc numer strony i obok krótką notatkę. Rozdzielaj je nagłówkami w postaci rozdziałów książki (lub rysuj poziome kreski), aby było łatwiej się w nich połapać.

Inspiracją do takiego notowania był blog Alex and Books. Poniżej zamieściłem przykład, jak to wygląda u mnie. 

PS Jeśli zabraknie Ci miejsca, możesz dokleić kartkę lub po prostu wsunąć złożoną kartkę A4 na końcu książki, aby nie tracić czasu na klejenie.

Jakie są korzyści takiego spisu? Nawet jeżeli nie wykorzystasz od razu wiedzy z książki, to gdy w przyszłości po nią sięgniesz: 

• z wielką łatwością znajdziesz to czego szukasz,
• bardzo szybko będziesz mógł przypomnieć sobie najciekawszą wiedzę,
• może kiedyś wpadniesz na pomysł stworzyć jakiś kurs, warsztat dla pracowników, współpracowników albo bloga w temacie, który studiujesz. Wtedy tak przygotowana książka, będzie dla Ciebie ogromnym skarbem. Inwestując bardzo mało energii teraz, tworzysz ogromny zasób na przyszłość. Bardzo dużo osób żałuje tego, że od samego początku styczności z książkami nie notowała w taki sposób (w tym również ja). Robisz te notatki tak jakby dla siebie z przyszłości.

Krok 3 – zrób selekcję najciekawszych treści 

Możesz już w sumie zostawić książkę na kroku nr 2. Wykonałeś kawał dobrej roboty, który z wielkim prawdopodobieństwem przyda Ci się w przyszłości. Jednak możesz pójść o krok dalej, aby wycisnąć z książki jeszcze więcej wartości.

Gdy skończysz książkę, możesz wybrać kilka najciekawszych kwestii (zaznaczyć zakreślaczem jak na poniższej grafice)

Co w przypadku e-booka

Jeżeli czytam książkę w formie cyfrowej i notuję na Kindle lub smartphone, to robię podsumowanie notatek w wersji elektronicznej (stosując aplikacje Kindle for PC). Załączyłem poniżej screen z mojej pracy. Dziele ekran komputera jak widzisz poniżej i rozpoczynam przygotowywanie notatek i notuje to w dukumencie google

to działanie będzie przygotowaniem do ostatniego kroku

Krok 4 – podziel się z innymi

Dzielenie się wiedza z innymi jest jedną z najlepszych metody zapamiętywania

Tak jak pisałem wcześniej, to od Ciebie zależy, z ilu kroków tej metody będziesz chciał korzystać podczas notowania w trakcie czytania. Sensowne wydaje się korzystanie zawsze z 2-króków (czyli wypisywanie najciekawszych notatek na marginesach, a potem przepisując najciekawsze z nich na końcu książki). Krok 4 jest już dla chętnych i wymaga więcej pracy. Jednak coś za coś. Jak widzimy na poniższej piramidzie uczenia się mówienie innym (krok 4 – podziel się) jest najbardziej skuteczną metodą zapamiętywania informacji.

Oczywiście jeżeli tworzysz jakiś artykuł albo kurs na dany temat możesz od razu przy okazji wykorzystywać wiedzę z książek, aplikując ją do swoich produktów.

Jednak możesz równie dobrze dzielić się wiedzą z dobrej książki, bez aplikowania jej do żadnego dzieła. Dlatego teraz pokażę, jak można to zrobić prosto i sensownie.

Jak stworzyć skondensowaną notatkę dla innych?

Na początku zastanowimy, jak stworzyć przystępną formę notatek, aby zapewnić innym komfort ich przyswajania.

Oczywiście notatka może mieć różną formę np. proste wypunktowanie najważniejszych kwestii. Jednak pokaże ci taką formułę, która jest bardzo praktyczna i łatwa do zastosowania.

Takie praktyczne podsumowanie notatek, zapewnią nam odpowiedzi na 2 poniższe pytania:

1. czego się nauczyłem? (wypisz kilka najciekawszych lekcji – np. te zakreślone na zielono)
2. jak te lekcje stosuję lub mogę zastosować w życiu? Czyli do każdej z lekcji zaznaczonej markerem (jeżeli ma to sens) wypisz praktyczne działanie albo nawyk, jaki można wdrożyć na bazie tej wiedzy.

Przykład z książki 7 Nawyków Udanego Małżeństwa:

1. czego się nauczyłem? str. 76: Jeżeli nie ma się czasu lub siły na rozmowę z partnerem, to nie warto udawać zainteresowania, ale należy przełożyć spotkanie.
2. jak te lekcje stosuję lub mogę zastosować w życiu? Jeżeli ktoś dzwoni i nie mam siły lub czasu na rozmowę, mówię, że mam teraz 2 min, ale chętnie posłucham dalszej części wieczorem i podaje, o której godzinie najlepiej się ze mną skontaktować.

Z kim się dzielić?

• Bezpośrednio z 1 osobą
  Możesz się umówić na rozmowę, z kimś, komu powiesz, czego się dowiedziałeś z tej książki. To może być ktoś:
  • bliski, 
  • znajomy.
• Do społeczności
  • możesz przygotować prezentację dla współpracowników,
  • możesz umówić spotkanie ze znajomym lub zjajomymi, którzy lubią czytać,
  • możesz lekcje wysyłać do społeczności np. w newsletterze, na YouTube, Twitterze, Facebooku itd.,
  • możesz uzupełniać produkty, które tworzysz o wiedzę z danych książek.

Ja na ten moment dziele się wiedzą w ten sposób:

• opowiadam o notatkach bliskim mi osobom (np. narzeczonej albo kumplom),
• wykorzystuje wiedzę w swoich produktach (tj. książka, kursy, artykuły),
• w przyszłości zamierzam także tworzyć bezpośrednie filmy / wpisy z każdej z książek wykorzystując notatki z najbardziej wartościowych książek

Mam taką zasadę. Zanim rozpocznę następną książkę, piszę z tej, co skończyłem co najmniej kilka najciekawszych informacji.

Można podsumować, że stosując metodę 2, 3 czy nawet 4-kroków czytam trochę mniej, ale za to uczę się więcej!

Wskazówka: Zaplanuj stałą porę w ciągu tygodnia na zajmowanie się notatkami

Zaplanuj stałą porę cotygodniowego spotkania z notatkami. Można sobie wygospodarować jedną porę w tygodniu na uzupełnianie takich notatek z różnych książek z całego tygodnia. Np. np. 30 min co tydzień w niedzielę po śniadaniu. Prawdopodobnie tak jak ja będziesz na początku chciał wrócić do książek, które już przeczytałeś. To będzie wiec czas także na powolne nadrabianie zaległości.

Wskazówki końcowe

1. Dobieraj format książki w kontekście notatek. Z książek papierowych łatwiej jest mi robić notatki do wykorzystania. Słuchaj te książki, z których nie będziesz robić notatek. Do słuchania wybieram książki mniej angażujące, takie, z których nie spodziewam się zrobić zeszytu notatek. Ty możesz mieć inne cele stąd e-book może być dla Ciebie wygodniejszy.
2. Nie pożyczam książek. Zamiast tego sam kupuję, gdyż mogę po niej notować. Gdy książka jest wartościowa, to będę chciał notować, żeby więcej z niej zapamiętać. Zachowuję najciekawsze książki, do powtórzenia i ponownego czytania.
3. Podczas słuchania audiobooka rób notatki w notatniku cyfrowym. Opcja nr 1: Rób notatnik w twoim notatniku cyfrowym. Ja to robię w Google Keep. Zatrzymuj książkę jeżeli chcesz zanotować. Opcja nr 2: Jeżeli po przeczytaniu 10-15% książki zauważysz, że jest na tyle wartościowa, że będziesz chciał robić dużo notatek, rozważ zakup wersji papierowej. Przy dużej ilości notatek łatwiej będzie wrócić do treści w książce papierowej niż w wersji audio.

Podsumowanie

Mam nadzieje, że ten artykuł spowoduje, że: nie tylko będziesz zwiększać zasób swojej wiedzy notując (krok 1,2 i 3), ale także będziesz z większą ochotą dzielić się tym, co przeczytałeś z innymi (krok 4). Ostatecznie to dzielenie się z innymi sprawia, że najlepiej zapamiętujemy najcenniejsze informacje z książek.