Artykuł jest fragmentem mojej książki W Końcu Poniedziałek.
Jeśli wiesz, kim chcesz zostać – masz jasność co do umiejętności, które warto rozwijać, bo wiesz, jakie są potrzebne w danej roli. Jednak będąc młodym, często nie masz pewności, co chcesz i co będziesz robić w życiu. W takiej sytuacji inwestowanie tylko w konkretne, techniczne umiejętności może okazać się ryzykowne, zwłaszcza jeśli zdecydujesz się na zmiany ścieżki kariery.
Jednak są umiejenosći, który przydadzą ci się niezależnie od tego gdzie i na jakim stanowisku będziesz pracować. Więc, szczególnie na początku swojej drogi zawodowej i gdy nie masz jeszcze sprecyzowanych planów długoterminowych, warto skupić się na rozwijaniu tzw. umiejętności uniwersalnych – umiejętności i cech, które są uniwersalne i przydatne w różnych dziedzinach. Już wyjaśniam, co to dokładnie oznacza.
Umiejętności uniwersalne to zasoby, które są przydatne w różnych rolach niezależnie od zawodu czy branży. Można go podzielić na dwie kategorię:
- Charakter (sumienność, słowność, podejmowanie decyzji, zarządzanie czasem, produktywność),
- Umiejętności komunikacji słownej i pisemnej (wystąpienia publiczne, komunikacja, umiejętności społeczne).
Charakter
Czy denerwuje cię, gdy ktoś obiecuje, że coś zrobi, a potem tego nie realizuje? Dyscyplina czy sumienność są niezbędne, aby być godnym zaufania pracownikiem lub pracodawcą oraz efektywnie współpracować z innymi. Metaanaliza badająca związek między „wielką piątką” cech osobowości (ekstrawersja, neurotyczność, ugodowość, otwartość i sumienność) a sukcesem zawodowym wskazuje, że największy wpływ na sukces ma wysoka sumienność. Możesz skupić się na rozwijaniu umiejętności bycia osobą, która zawsze doprowadza sprawy do końca, niezależnie od miejsca pracy.
Taka umiejętność da ci w przyszłości dużo więcej możliwości. Jeśli zechcesz założyć firmę, te umiejętności będą dla ciebie bezcenne. Pracując nad swoim charakterem, budujesz kompetencje, które są cenione, niezależnie od tego, kim jesteś i gdzie pracujesz.
Nie tylko dyscyplina i sumienność jest ważna. Istotne przy współpracy z innym są także takie cechy jak hojność, współczucie, pokora, integralność, uczciwość, dobry osąd oraz szacunek dla istotnych norm. Wszystkie te cechy tworzą fundamenty skutecznego i odpowiedzialnego działania w każdej roli zawodowej.
Jednym z najskuteczniejszych sposobów pracy nad swoim charakterem, obejmującym nie tylko dyscyplinę, ale także inne cechy, jest metoda opracowana przez B. Franklina, z której sam korzystałem przez około 9 miesięcy. Polega ona na zaznaczaniu pod koniec dnia w notesie, ile błędów popełniłeś w odniesieniu do 13 zasad postępowania. Te zasady, wybrane przez Franklina, jak opisuje w swojej autobiografii, „pomogły mu osiągnąć szczęśliwe i dostatnie życie przez siedemdziesiąt lat, w których wieku to pisał”. Oto te 13 zasad:
- Umiar – Nie jedz do otępienia, nie pij do podniecenia.
- Milczenie – Mów tylko to, co może przynieść pożytek innym lub tobie, unikaj próżnej rozmowy.
- Ład – Niech wszystkie twoje rzeczy mają swoje miejsce; niech wszystkie twoje sprawy mają swój czas.
- Postanowienie – Postanawiaj czynić to, co powinieneś, wykonuj bez błędów to, co postanowiłeś.
- Oszczędność – Nie czyń wydatków, chyba dla dobra innych lub swego, to znaczy nic nie marnotraw.
- Pracowitość – Nie trać nigdy czasu; bądź zawsze zajęty czymś pożytecznym, unikaj wszelkich niepotrzebnych działań.
- Szczerość – Nie zniżaj się do krzywdzącego oszustwa, myśl niewinnie i sprawiedliwie jak mówisz, mów podobnie.
- Sprawiedliwość – Nie czyń zła, krzywdząc kogoś lub odmawiając mu korzyści, do których jesteś zobowiązany.
- Powściągliwość – Unikaj krańcowości; nie odczuwaj krzywd w takim stopniu, jak twoim zdaniem na to zasługują.
- Czystość – Nie toleruj żadnej nieczystości ani cielesnej, ani ubrania, ani miejsca zamieszkania.
- Spokój – Niech ci nie zmącą umysłu drobnostki lub też zdarzenia pospolite i nieuchronne.
- Surowość cielesna – Rzadko używaj płci, tylko dla zdrowia albo potomstwa, nigdy do otępienia, osłabienia lub szkody w twoim czy cudzym spokoju i opinii.
- Pokora – Naśladuj Jezusa i Sokratesa.
Tak tłumaczy, co poszczególne cechy mu dały: Umiarkowaniu przypisuję moje dobre zdrowie oraz to, co pozostało z mojego odpornego organizmu. Pracowitości i Oszczędności – szybkie polepszenie moich warunków i zgromadzenie fortuny oraz wiedzy, która pozwoliła mi być użytecznym obywatelem i uzyskać pewną reputację wśród wykształconych osób. Szczerości i Sprawiedliwości – zaufanie, jakim obdarzył mnie mój kraj i powierzone mi zaszczytne stanowiska. Łącznemu zaś wpływowi wszystkich cnót, nawet w tak niedoskonałym stanie, w jakim je opanowałem, zawdzięczam, stałość mojego nastroju i radość w konwersacjach, która powodowała, że moje towarzystwo wciąż jeszcze jest pożądane i miłe nawet dla młodych osób. Mam nadzieję, że niektórzy z moich potomków zdecydują się podążać za moim przykładem i zbiorą dobre owoce takiego postępowania.
B. Franklin przez kilka kwartałów, w swojej młodości codziennie w trakcie dnia monitorował siebie pod kątem tych zasad, zaznaczając błędy w specjalnym notesie. To 13-tygodniowe ćwiczenie, powtarzane kilka razy w ciągu 2 lat, pomogło mu wyeliminować wiele wad i rozwinąć pożądane cechy charakteru. Sam przeszedłem ten kwartalny kurs trzy razy i ciężko mi opisać słowa jak wiele jemu zawdzięczam. Kurs pomógł mi zwiększyć skłonność, dyscyplinę, produktywność, jakość snu, pewność siebie, łagodność i wyrozumiałość.
Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej w jaki sposób wykonać taki kurs, to w 13 stronicowym fragmencie autobiografii Franklina, znajdziesz dodatkowe wskazówki co do wdrożenia jego metody.
Natomiast w tym arkuszu, bardziej szczegółowo opisuję te 13 cech. Tworząc ten arkusz, opierałem się na wiedzy zawartej w biografii Benjamina Franklina autorstwa Waltera Isaacsona, który korzystał z prywatnych zapisków samego Franklina. Dzięki temu spojrzenie na te cechy staje się głębsze i bardziej wyczerpujące.
Wybierając pracę pomyśl jakimi osobami będziesz się otaczał
Czy zdarza ci się naśladować zachowania osób, z którymi spędzasz czas? Relacje mają istotne znaczenie dlatego, że towarzystwo, w którym się obracamy, kształtuje naszą obecną i przyszłą tożsamość. Zachowania i poglądy są łatwo transferowalne. Można łatwo „przejmować” od innych także ich stan emocjonalny, zacząć naśladować ich poczynania albo przyjąć ich wartości. Jeżeli w gronie przyjaciół masz ludzi, którzy lubią plotkować, to masz większe szanse na zostanie obgadującym. Najszybszy sposób na to, aby się zmienić, to przebywać w towarzystwie ludzi, którzy są tacy, jakimi ty chcesz się stać.
Dlatego dobierając kierunek rozwoju, pomyśl jaki typ osób będzie twoimi współpracownikami, a przez to kolegami? Jaki mają system wartości? Czy ta opcja pomoże ci pielęgnować cechy i cnoty, o których pisał B. Franklin?
Sztuka mówienia (komunikacja pisemna i ustna)
Jordan Peterson pisze, że umiejętność klarownego wyrażania myśli i przekonującego przemawiania to najpotężniejsza umiejętność, w jaką można wyposażyć człowieka! Przekonuje, że najlepszy sposób, w jaki możesz to zrobić to nauczyć się pisać, układając swoje myśli i tworząc logiczną argumentację. Jordan tłumaczy w jednym z wystąpień:
Przez życie poznałem wielu ludzi, którzy osiągnęli niesamowity sukces. Nie chcesz z nimi wchodzić w spór, bo rozniosą cię na kawałki. Po prostu, jeśli ty przedstawisz swoją tezę, a oni swoją, lepiej miej ją dobrze przemyślaną. Bo inaczej będziesz wyglądał jak skończony idiota i nigdzie nie zajdziesz. Natomiast jeśli potrafisz spójnie przedstawiać argumenty, prezentować je i rozmawiać z ludźmi, jeśli potrafisz dobrze złożyć propozycję, to ludzie dadzą ci pieniądze, okazje… będziesz mieć wpływ! […] To dla mnie nieskończona zagadka, dlaczego nie wtłacza się do głowy ludziom ważności tej umiejętności!
Możesz pomyśleć: „Kuba, w pracy nie mam jak ćwiczyć pisania i przemawiania, a poza tym to stresujące”. To żaden problem. Możesz udoskonalać swój warsztat poza miejscem pracy, w bezpiecznych warunkach. W każdym większym mieście w Polsce znajdziesz organizację taką jak Toastmasters. Jest to międzynarodowa organizacja typu non-profit, której celem jest szerzenie umiejętności komunikacji, przemawiania i przewodzenia. Organizacja wyewoluowała z pojedynczego klubu, założonego 22 października 1924 roku przez Ralpha C.
Uczęszczałem do niej przez ponad rok, ćwicząc wystąpienia publiczne. To doświadczenie pomogło mi później założyć kanał na YouTube, bo miałem przetarte szlaki tworzenia scenariuszy filmów. Toastmasters nie tylko zwiększy twoją pewność siebie w wystąpieniach publicznych, ale także nauczy cię jasno formułować myśli i przekazywać je w sposób uporządkowany.
Jeśli dołączenie do organizacji Toastmasters jest dla ciebie zbyt dużym przedsięwzięciem, możesz po prostu zacząć pisać bloga lub połączyć obie opcje: pisać wpisy na bloga, a potem wygłaszać je na głos podczas spotkań Toastmasters lub nagrywać filmy na YouTube.
W dobie GPT skup się tym bardziej na charakterze i sztuce mówinia
Fundacja 80 000 hours przeprowadziła analizę, aby określić, które umiejętności zawodowe będą najbardziej przydatne w obecnych czasach dynamicznego rozwoju technologii i zmieniającego się świata. Wyniki były zaskakujące. Wiele osób zakładało, że postęp technologiczny sprawi, że w przyszłości to umiejętności kodowania będą najbardziej wartościowe. Jednak analiza pokazała coś zupełnie innego. W erze szybko rozwijającej się technologii rośnie wartość umiejętności analitycznych, zdolności uczenia się, umiejętności społecznych i zarządzania. Oto co się za nimi kryje:
- Umiejętność analizy i uczenia się – obejmuje osąd, myślenie krytyczne, rozwiązywanie złożonych problemów oraz aktywne uczenie się.
- Umiejętności społeczne – obejmują komunikację werbalną, aktywne słuchanie, percepcję społeczną oraz perswazję.
- Umiejętności zarządzania – dotyczą zarządzania czasem, monitorowania wyników, nadzorowania personelu i koordynacji działań.
Możesz pomyśleć, że to tylko jedna analiza, wiec mało wiarygodna. Więc sprawdźmy, co na ten temat mówi OECD, czyli Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju.
W swoim raporcie „Przyszłość i umiejętności 2030” zbadała, jakie umiejętności warto rozwijać w tak dynamicznej gospodarce. W raporcie odpowiada na pytanie: „Jak możemy przygotować studentów do pracy, która jeszcze nie istnieje, by rozwiązywali problemy społeczne, których nie jesteśmy w stanie przewidzieć, i korzystali z technologii, które jeszcze nie zostały wynalezione?”.
OECD, oprócz umiejętności społecznych, wymienionych w analizie fundacji 80 000 godzin, wymienia dodatkowo dwie kluczowe kompetencje przyszłości: tworzenie nowej wartości oraz przyjęcie odpowiedzialności. Oto co się pod tym kryje:
- Tworzenie nowej wartości – kształtowanie postawy producenta, a nie tylko konsumenta. W raporcie czytamy, że aby tworzyć nową wartość, uczniowie muszą mieć poczucie celu, ciekawość, oraz zdolność do adaptacji na podstawie nowych wniosków i spostrzeżeń.
- Przejęcie odpowiedzialności – identyfikowanie zaniedbanych obszarów i aktywne działanie na rzecz poprawy sytuacji. W raporcie czytamy, że przyjmowanie odpowiedzialności wymaga silnego kompasu moralnego, poczucia kontroli i integralności. Ważne są również współczucie, szacunek dla innych oraz krytyczne myślenie o własnych i cudzych działaniach.
Czy mówimy tu o analizie fundacji 80 000 godzin, czy o raporcie OECD w obu przypadkach moglibyśmy ogólnie sklasyfikować te umiejętności jako „przywódcze”, które okazują się jednymi z najcenniejszych w erze GPT.
Dlatego, jeśli chcesz, aby twoje umiejętności pozostały istotne w przyszłości, skup się na rozwijaniu tych umiejętnościach przywódczych. To je najtrudniej zautomatyzować. Prowadzenie kanału na YouTube, tworzenie własnego produktu, realizowanie projektów pobocznych czy udział w klubie Toastmasters to świetne sposoby, by je doskonalić. Nie obawiaj się podejmowania wyzwań, które mogą być trudne i wymagające – to właśnie one oferują największą szansę na rozwój i naukę umiejętności przyszłości.
Oczywiście, umiejętności techniczne nie tracą na znaczeniu. Przewiduje się, że zawody wymagające tych umiejętności będą miały największy wzrost zatrudnienia. Dlatego ogromną wartość ma łączenie kompetencji technicznych z umiejętnościami przyszłości (jak przywództwo i komunikacja). Umiejętności miękkie, szczególnie w połączeniu z umiejętnościami technicznymi – specjalistycznymi, są kluczowe, a wybór umiejętności do rozwoju powinien zależeć od indywidualnych predyspozycji i obranego kierunku.
Fundacja 80 000 godzin sugeruje, że niezależnie od tego, w jakiej branży i na jakim stanowisku pracuje, warto skupić się na nauce wykorzystywania sztucznej inteligencji w celu zwiększenia swojej produktywności.
– – –
Wnioski ze wskazówki: Jeśli jesteś na wczesnym etapie kariery, warto zoptymalizować kierowanie kariery pod zdobywanie uniwersalnych umiejętności. Podsumowując, umiejętności uniwersalne to:
- Charakter (sumienność, słowność, punktualność, podejmowanie decyzji, zarządzanie czasem, przejmowanie odpowiedzialności, produktywność),
- Komunikacja słowna i pisemna (wystąpienia publiczne, klarowne przekazywanie argumentów, umiejętności społeczne).